Eerlijk zijn
Kinderen betrekken bij verlies en afscheid, hoe doe je dit? Het ligt in onze aard om kinderen te beschermen voor de boze wereld omdat wij ze graag zo lang mogelijk onschuldig willen houden. Maar uiteindelijk horen pijn en verdriet bij het leven. Als we kinderen weghouden bij pijn en verdriet zou dit feitelijk betekenen dat wij ze weghouden bij het leven zelf. Maar stel er is iemand dicht bij jullie gezin komen te overlijden, wat vertel je en hoe? Het allerbelangrijkste is dat je eerlijk en duidelijk bent. Duidelijkheid zorgt voor een veilige sfeer. Zeg niet; “oma slaapt”, want een kind kan dan bang worden om zelf te gaan slapen. Leg liever uit dat oma haar ogen dicht zijn, niet meer ademt, koud aanvoelt en niet meer kan eten. Hierdoor gaan kinderen de dood beter begrijpen.
Wat vertel je
Er zijn 3 basisregels; wees open, wees eerlijk en wees duidelijk. Wees open en zorg voor een sfeer waarin je laat merken dat alle vragen mogen en geef openhartig antwoord. Als je iets niet weet, zeg dat eerlijk, dat is ook goed. Wees eerlijk en probeer de dingen niet mooier te maken dan ze zijn. Verzwijg niets want kinderen voelen dit feilloos aan en het zorgt voor een onveilig gevoel. Wees duidelijk door je taalgebruik aan te passen aan de leeftijd van je kind. Gebruik geen wollige taal en blijf de boodschap zo nu en dan herhalen zodat het kan landen. Ook kan het helpen om gebruik te maken van aroma therapeutische producten om thuis een veilige sfeer te creëren. Neem eens een kijkje op mijn webshop, Sowelu Healing, voor producten die kunnen ondersteunen bij rouw en verdriet. Of lees er meer over in dit blog.
Kinderen betrekken bij het afscheid, maak het tastbaar
Kinderen betrekken bij het afscheid, hoe pak je dit aan? Wat helpt bij het duidelijk maken van verlies bij kinderen is het tastbaar maken. Woorden zijn namelijk niet altijd genoeg. Betrek bijvoorbeeld je kind(eren) bij de verzorging. Laat ze meedenken over de kleren die aan moeten, laat ze de knoopjes dichtdoen of bijvoorbeeld de haren te kammen. Ook het maken van tekeningen voor in de kist of het versieren van de kist of een gedicht maken voor bij de uitvaart kan helpen het verlies tastbaar te maken. Tevens zijn er ook boeken waaruit voorgelezen kan worden zoals; Lieve oma pluis (tot 4 jaar), Toby, waar ben je nu (4-12 jaar) of Doorleefboek (vanaf 12 jaar).
Emotie tonen als ouder
Ook het tonen van ons eigen verdriet is vaak iets wat we liever niet willen laten zien. Toch is ook het tonen van jouw verdriet goed om je kind alvast kennis te laten maken met deze emotie binnen een veilige omgeving. Ook dit hoort bij het leven. Toon als ouder je verdriet, dit is niet belastend voor je kinderen en schept voor hun ruimte om ook door hun emoties te gaan, al zal het per leeftijd afhangen hoe dit toont. Belangrijk is wel altijd uit te leggen waarom je verdrietig bent, zo weten ze dat het niet aan hen ligt maar aan de situatie.
Toen ik twee miskramen achter elkaar kreeg, was ik heel erg verdrietig en zag mijn zoon voor het eerst dat zijn sterke mama opeens niet meer zo sterk was. Dit vond hij erg spannend en gaf hem een onveilig gevoel. Door te praten met hem en uit te leggen waarom ik verdriet had, viel de angst weg en leerde hij dat verdriet er ook mag zijn. Lees in dit blog meer over Sara.
Het belang van afscheid nemen
Als kinderen de overledene niet zien na het overlijden, verdwijnt diegene zomaar uit hun leven. Afscheid nemen helpt te begrijpen wat de dood inhoudt. Dit is dan ook belangrijk voor het rouwproces. Ook al is het een pijnlijk en verdrietig, je kind leert ervan en neemt dit mee in de rest van zijn leven. Het is goed om kinderen de mogelijkheid te geven bij de opbaring te zijn. Geef het kind hierbij de ruimte om zelf de grens aan te geven. Het ene kind zal geen angst hebben, het andere kind wel. Het zien van de overledene is nodig voor het besef. De waarheid onder ogen komen is essentieel voor het rouwproces. Uiteraard hangt dit af van staat van de overledene, als deze gehavend is dan is het afwegen wat zwaarder weegt, het rouwproces of de aanblik van de overledene. In dit blog lees je over het rouwproces van kinderen.
De uitvaart
Met de uitvaart ga je definitief afscheid nemen van een dierbare, een moeilijke dag voor iedereen. Is dit een plek voor kinderen en hoe kun je ze betrekken tijdens deze heftige dag? Vaak worden hele jonge kinderen en baby’s ondergebracht, logisch want ze kunnen onrustig worden omdat een uitvaart voor hun een lange dag is. Toch kan het voor jouw kind later belangrijk zijn om zichzelf terug te zien op foto’s van die dag. Voor beide keuzes is dus wat te zeggen. Neem je jouw kind(eren) mee? Neem dan iemand mee die kan inspringen wanneer nodig zodat jij het afscheid bewust kan meemaken, neem wat speelgoed en/of boekjes mee te nemen voor afleiding.
Voor iets grotere kinderen is het goed om erbij te zijn omdat het helpt in hun rouwproces. Betrekken helpt. Dit kan door een kleinere rol zoals een kaars aansteken of een grotere rol zoals spreken of het meedragen van de kist. Spreken kan spannend zijn voor een groep mensen dus help als het niet lukt. Bereid je kind(eren) voor op de dag van de uitvaart, duidelijkheid schept rust en veiligheid iets wat kinderen helpt het verdriet dragelijker te maken. Lees in dit blog, wat er allemaal komt kijken in de week richting de uitvaart.
